Seçmen bloklarının yüzde 70’den fazlası siyasetin sağında

Muhalefeti hazırlıksız yakalamak için erken/baskın seçim kararı alındı” diyenler var. Öyle midir, öyle ise demokratik teamüllere uygunluÄŸu nasıldır? 

Seçimlere muhalefet hazırlıksız falan yakalanmadı. Hatırlayalım 16 Nisan referandumunun hemen ardından CHP baÅŸta olmak üzere tüm partiler, 2019 seçimlerini “kritik” olarak deÄŸerlendirmiÅŸlerdi. Ve “yarın seçim olacak gibi çalışmaları gerektiÄŸini” seçmenlerine duyurmuÅŸlardı. AK Parti kendi içinde bir yenilenme siyasetini duyurduÄŸunda; CHP çoktan ittifak görüşmelerini baÅŸlatmıştı. Referandumun ardından CHP lideri iki ay içinde SP, Vatan Partisi, DP, HDP ve sonradan Ä°yi Parti’yi kuracak olan Meral AkÅŸener’i ziyaret etmiÅŸti. Sonra bu görüşmelerin ikinci turunu gerçekleÅŸtirmeye çoktan baÅŸlamıştı. CHP lideri ve CHP’nin yöneticileri 16 Nisan’dan bu yana birçok kez seçimi kazanmak için stratejilerinin hazır olduÄŸunu ama bunu açıklamak için daha erken olduÄŸunu belirttiler. CHP lideri KılıçdaroÄŸlu’nun iktidara karşı sürekli “erken seçim” çaÄŸrıları vardı. “demokrasinin namusunu kurtarmak için erken seçime gidin” diyordu. Ä°yi Parti baÅŸkanı Meral AkÅŸener de Cumhur ittifakının 15 Temmuz’da erken seçime gideceÄŸini sürekli tekrar ettiÄŸini biliyoruz. Dolayısıyla muhalefetin “hazırlıksız yakalandığı” tezi doÄŸru deÄŸil. Muhalefet hazırlandı ama sonuç almadı. Birçok nedeni var. CHP beceriksizliÄŸinin, siyasetsizliÄŸinin, parti içi çekiÅŸmelerin ve muhalefet cenahı partileri arasındaki taktiksel hamlelerin kurbanı oldu.

BECEREMEDÄ°LER 

- Muhalefetin ittifak kuramamış, aday çıkaramamış olmasının sorumluluÄŸu kimdedir? 

SorumluluÄŸu kardeşçe paylaÅŸmaları lazım. Şöyle ki, 16 Nisan’ın hemen ardından, muhalefet yüzde 48’lik “hayır” oylarını blok olarak deÄŸerlendirdi. Ä°ttifakın kendiliÄŸinden doÄŸal olarak oluÅŸtuÄŸunu ilan ettiler. Hâlbuki yanlış bir deÄŸerlendirmeydi. Referandum seçimlerden farklı dinamiklere sahiptir. Kaldı ki cumhurbaÅŸkanlığı hükümet sisteminin oylandığı referandum, siyasal sistemin dönüşümünü öngördüğü için seçmenler açısından çok daha farklı algılamaları içerisinde barındırmaktaydı. Dolayısıyla “hayır” oyu verenler arasında AK Partililer olduÄŸu gibi MHP’liler de vardı. Öte taraftan, “hayır” oylarının içinde ideolojik konumlanma olarak birebirine benzemeyen farklı partiler bulunmaktaydı. Seçimlerde bu partilerin bir araya gelmesi zordu. Bu çevreler, “ErdoÄŸan ve AK Parti karşıtlığı”nın bütün dertlerine deva olacağını düşündüler. Yani baÅŸta CHP’nin öncülüğünde yürütülen ittifak çalışmaları büyük beklenti oluÅŸturduÄŸu için yanlıştı. BaÅŸta beklentinin bu çerçevede oluÅŸturulması, bu cenahın siyasetin gerçekliÄŸini ıskalamasını doÄŸurdu. 

KARÅžI Ä°TTÄ°FAKIN HALÄ°

- Cumhur ittifakı karşıtları neden ittifak kuramadı?

Ä°ki farklı düzlemde açıklamak gerek. Ä°lki CHP açısından; CHP kendi oylarının yüzde 25’in üzerine çıkmadığını bildiÄŸi için ErdoÄŸan karşısında baÅŸarılı olabilecek adayın saÄŸ siyasetten gelmiÅŸ birisinin olacağını varsaydı. AK Partiye karşı, saÄŸ siyasetten bir muhalefet devÅŸirmeye çalıştı. Ä°ttifak arayışını ve senaryosunu saÄŸ siyasetçi ya da partiler üzerine odaklandırdı. 1990’larda kalmış partilerden bile medet umdu. ANAP ve Demokrat Parti’nin adını kimselerin bilmediÄŸi liderlerini bile ziyaret ederek, ittifak kuracak parti aradı. Saadet Partisi ve Abdullah Gül’ün adını uzun süre siyasetin gündemine taşıdılar. AK Parti içinde geçmiÅŸte siyaset yapanların kapısını çaldılar umut baÄŸladılar ama saÄŸ siyasetçilerin kendileri kadar heyecanlı olmadığını gördüler. 

GÃœL CHP’YE ÇARE DEĞİL 

Ayrıca CHP içindeki hizipler, saÄŸ siyasetçiler içinden aranan adaylara çok olumlu bakmadılar. ÖrneÄŸin Abdullah Gül ismi onlar için 2007 yılında, cumhurbaÅŸkanlığını önlemek için 367 krizinin bile göze alındığı bir aktördü. CumhurbaÅŸkanı olmasının engellenmesi için AYM’ye gittikleri, 27 Nisan muhtırasını bile destekledikleri siyasetçiydi. Özellikle radikal sola yakın CHP’liler saÄŸda gündeme gelen adayları “kendi mahallelerinde tutunamamış” ve “kerameti kendinden menkul eski siyaset esnafı”  olarak deÄŸerlendirerek karşı çıktılar. 

NE SP KÄ°LÄ°T, NE Ä°P 

Bu anlamda bu çevreler, saÄŸ siyasal aktörlerden aday arayışını ikinci bir Ekmeleddin Ä°hsanoÄŸlu vakası olarak gördüler karşı çıktılar. DiÄŸer muhalefet partileri ise, CHP ile ittifak kurma sürecini taktiksel hamlelerle kendi gelecekleri için kullanışlı bir araca çevirdiler. SP ve Ä°yi Parti, kendilerine muhtaç olunduÄŸu saiki ile hareket etti. AkÅŸener erkenden adaylığını açıklayarak CHP’yi boÅŸa düşürdü. Böylece aktörleÅŸmeye çalıştı. SP de benzer bir saikle, Gül’ün adaylığına, CHP’nin açıkça desteÄŸini ilan etmesini bekledi. Aslında SP, AK Parti ile ittifak yapmayı, CHP’den gelebilecek destek ihtimaline feda etti. 

HDP GELÄ°RSE CHP ERÄ°R

- Seçimler açısından durumları nasıl?

AkÅŸener çoktan aday. HDP kendi adayı ile seçimlere katılacağını açıkladı. SP tam karar vermese de kendi adayını düşünüyor. CHP aday arayışında. Muhalefet partilerinin farklı siyasi duruÅŸları var. CHP ÅŸimdiye kadar HDP ile açıktan bir ittifakı ilan edemedi. Ama iki parti arasında örtük bir ittifak ve açıktan bir iÅŸbirliÄŸi sürüyor. CHP, HDP ile açıktan ittifak kurarsa ulusalcı ve Atatürkçü tabanının Ä°yi Parti’ye yönelmesinden korkuyor. Olacakları öngöremiyor. Özellikle Ä°stanbul il baÅŸkanlığına seçilen siyasetçinin HDP siyasetin gelmesi parti içinde alttan alta bir tartışmayı baÅŸlatmıştı. Son dönemde CHP’nin sol siyasetin merkezinden uzaklaÅŸmasıyla Ä°yi Parti’ye bir kaç puan gittiÄŸi seçim anketçileri tarafından söyleniyor. Ä°yi Parti ise, alttan alta CHP’nin açıktan HDP ile ittifak kurmasını beklemekte. Böyle olunca ulusalcı ve Atatürkçü bir kısım CHP seçmenin kendisine geleceÄŸini düşünüyor. Önümüzdeki günlerde özellikle milletvekilliÄŸi seçimleri için sırf ittifak yapmanın avantajlarından yararlanmak için bazı partiler “kağıt üstünde ittifak” yapabilir.